در دنیا تعداد زیادی مجله با جک های خنده دار وجود دارد، همین طور کتابهایی با موقعیتهای مسرت بخش، فیلمها و کلیپهایی که به صورت اجتناب ناپذیری باعت خندیدن و قهقهه زدن مخاطب می شوند. همه دوست دارند شاد باشند و از لحظههایی سرشار از سروصدا و شادی و شعف لذت ببرند. روز به روز در شبکه های اجتماعیی میزان ترجمه کلیپ های طنز یا استندآپ کمدی ها رو به افزایش است. امروز می خواهیم درباره چالش اصلی ترجمه این شاخه از صنعت ترجمه صحبت کنیم.
در دنیایی امروز که هرچیزی به سرعت در حال ترجمه شدن است، خیلی وسوسه انگیز است که متن های طنز را هم بتوان به هر زبانی به آسانی ترجمه کرد، به صورتی که همان تاثیر فرهنگ مبدا را در دیگر فرهنگهایی که به زبانش ترجمه می کنیم داشته باشد. کمدی امری جهانی است، غیر از این است؟ اگر چیزی خنده دارد است همه باید بخنندند، صرف نظر از زبانی که موضوع طنز در آن بیان شده. اما در واقع ترجمه جک ها و داستان های سرگرم کننده یکی از بزرگترین چالش های مترجمان است. آنچه که به نظر کار ترجمه را سخت می کند بیش از خود ترجمه عبارات، چالش محلی و بومی کردن آن هاست.
دلایلی مختلفی وجود دارد که چرا یک متن طنز و خنده دار ممکن است جذابیتش را در هنگام ترجمه به زبان دیگر از دست بدهد و یا میزان طنزش کمتر شود. این تلاش ممکن از شکست بدی به ارمغان بیاورد در بدترین حالت حتی ممکن است باعث رنجش مخاطب شود. دلیل دیگر اینکه خیلی از جک ها برپایه قافیه و وزن آهنگین نوشته شده اند چیزی که قابل ترجمه و برگردان نیست. خیلی از مترجمان این کار را غیرممکن می دانند. طنزهایی که موضوعات اجتماعی و فرهنگی را شامل می شوند عموما متعلق به یک منطقه جغرافیایی و مختص همان فرهنگ هستند و برای مردم کشور و جامعه دیگر ممکن است معنی نداشته باشند. یک مثال واضح که می توان گفت مربوط به جایگاه حیوانات در هر منطقه جغرافیایی است در حالی که در برخی کشور ها حیوانات را می پرستند در کشور دیگر همان حیوان خورده می شود. این مثالی آشکار از میزان فاصله دو فرهنگ است. یا به برخورد با بچه گربه ها در آمریکا در مقایسه با مناطق دور افتاده گوانژو فکر کنید.
این چیزیست که ما از آن با عنوان بومی سازی حرف میزنیم که به درک مفهوم لطیفه ها و شوخی ها کمک می کند، اما باید مفهومی را که درک کردیم به فرهنگ متفاوت زبان مقصد برگردانیم، تا بتوانیم به همان تاثیری برسیم که در زبان اصلی دارد.
قطعا با باید کلمات، شخصیتها و موقعیتها در یک داستان را تغییر دهیم و شاید مجبور به حذف برخی عبارت ها یا جایگزینی آنها شویم. بنابراین داشتن مدرک و شناخت زبانشناسی برای تغییر و بازنویسی متنها هنگام ترجمه آنها الزامیست، تا مردم را در مکان ها جغرافیایی و فرهنگی متفاوت بخنداند.
البته مواردی هم وجود دارد که متن دارای نوعی طنز قابل ترجمه است که نیاز به هیچ گونه تغییری ندارد، اما به طور کلی اگر می خواهید متن طنز یا جوک هار اترجمه کنید باید خود را برای تغییرات چه کم و چه زیاد آنها آماده کنید. بعد می بینید چگونه در کشورهای دیگر هم خنده دار می شوند.
