آموزش گام‌به‌گام فرمت بندی فیلمنامه (به زبان انگلیسی)

آموزش گام‌به‌گام فرمت بندی فیلمنامه (به زبان انگلیسی)

  

هر فیلم‌نامه باید دارای صفحۀ عنوانی باشد که در گوشۀ پایینِ سمتِ چپ آن اطلاعات آدرس و تماس نویسندۀ آن درج شود. بهتر است این اطلاعات شامل آدرس ایمیل و شمارۀ تماس باشد.

اطلاعات آدرس و تماسِ نماینده (در صورت وجود) در گوشۀ پایینِ سمتِ راست صفحۀ عنوان نوشته می‌شود.

 

 

 

نکته: شماره‌گذاری صفحات فیلمنامه از صفحۀ دوم شروع می‌شود.

فیلم‌نامه با انتقال تصویری FADE IN: (آشکار شدن تدریجی صحنه) آغاز می‌شود.

 

در ابتدای نمایشنامه‌ای که برای تلویزیون و یا یک فیلم تهیه‌شده، عنوان سکانس می‌آید.

عنوان سکانس اطلاعاتی را در خصوص محل روی دادن رویدادهای سکانس در اختیارمان قرار می‌دهد.

عنوان سکانس با حروف بزرگ نوشته می‌شود و باید حداقل متشکل از دو عنصر زیر باشد:

درونی یا بیرونی بودن (EXT/INT)، محل یا صحنه.

چنانچه سکانس بخشی از چند صحنۀ متوالی نباشد، آنگاه عنصر زمان نیز در عنوان گنجانده می‌شود.

 

اکشن سکانس در فاصلۀ دو خط در زیر عنوان صحنه با استفاده از حروف کوچک و بزرگ نوشته می‌شود.

اکشنِ یک سکانس باید تنها به توضیح افعالی بپردازد که درصحنه روی می‌دهند و نباید شکل یک متن داستانی، حاویِ افکار شخصیت داستان و گذشتۀ او، را به خود بگیرد.

قانون کلی در ارتباط با نوشتنِ اکشن یک سکانس آن است که توضیحات مربوط به آن باید محدود به یک پاراگراف چهار تا پنج‌خطی باشد. هر پاراگراف را به‌منزلۀ یک‌ضرب آهنگ مهم در سیر کنش‌هایی در نظر بگیرد که در یک سکانس روی می‌دهد. فاصلۀ میان پاراگراف‌ها دو خط است.

 

عنوان سکانس جدید در فاصلۀ سه خط از سکانس پیشین نوشته می‌شود. همواره اکشنِ یک سکانس را در ادامۀ عنوان آن سکانس بیاورید.

نام شخصیت‌ها همواره با حروف بزرگ نوشته می‌شود و تورفتگی آن‌ها از کنارۀ صفحه به‌گونه‌ای است که تقریباً در وسط، اما نه به‌طور دقیق در وسط، صفحه قرار می‌گیرد. حرف ابتدایی هر یک از اسامی در یک ردیف قرار می‌گیرند.

هر شخصیت را با اسم کوچک یا نام خانوادگی‌اش معرفی می‌کنیم. همچنین می‌توان از نقش یک شخصیت به‌جای اسم او، به شکل مخفف، استفاده کرد. اسم اختصاص داده‌شده به هر شخصیت باید در تمام طول فیلمنامه یکسان باشد. هرگز پس از نام شخصیت از علامت دونقطه (:) استفاده نکنید.

 

دیالوگ‌ها بلافاصله در زیر اسم شخصیت‌ها به همان شکل استاندارد با استفاده از حروف بزرگ و کوچک نوشته می‌شود. دیالوگ‌ها نیز همانند نام شخصیت‌ها بافاصله از حاشیه، اما نه در بخش میانی، صفحه نوشته می‌شوند.

یک دیالوگ  تنها در صورتی ممکن است میان دو صفحه قرار بگیرد که دست‌کم دو خط از آن در صفحۀ اول و تنها پس از یک جمله باشد.

در چنین صورتی در انتهای صفحۀ اول (MORE) و در ابتدای صفحۀ دوم (CONT’D) در ادامۀ نام شخصیت نوشته می‌شود.

 

توضیحات ضمنی یا آنی (که میان دو پرانتز می‌آیند) با حروف کوچک و در سطری مجزا در متن دیالوگ نوشته می‌شوند.

 

هرگز یک تعلیق ضمنی را در انتهایِ یک صفحه در هنگام برش کلام یک شخصیت قرار ندهید. بلکه آن را به ابتدایِ صفحۀ بعد در زیر اسم شخصیت منتقل کنید.

 

هنگامی‌که کلام یک شخصیت (در یک صفحه) توسط اکشن دیگری در همان سکانس قطع شد:

ادامۀ دیالوگ را در زیر نام همان شخصیت با ذکر عبارت CONT’D بیاورید.

 

در پاره‌ای اوقات لازم است در متن فیلمنامه این‌چنین نشان داده شود که دو شخصیت هم‌زمان با یکدیگر در حال صحبت کردن هستند. چنین حالتی نباید به‌طور مکرر در متن فیلمنامه اتفاق بیافتد. اما در صورت لزوم می‌توان از قالب زیر استفاده کرد:

در سمت چت صفحه دیالوگ شخصیت اول را می‌نویسیم.

درحالی‌که در سمت راست صفحه دیالوگ شخصی را می‌نویسیم که وارد کلام او می‌شود.

درنهایت آنکه سعی کنید طول دیالوگ‌هایی که با یکدیگر همپوشانی دارند را محدود کنید.

 

 

گاهی ممکن است نیاز باشد که شخصی در متن فیلمنامه به زبانی خارجی صحبت کند. برخلاف تصور رایج، نوشتن فیلم‌نامه به زبانی خارجی ایدۀ چندان جالبی نیست. در اینجا قانون کلی آن است که همواره متن فیلم‌نامه تنها به زبان شخص خوانندۀ آن نگاشته شود.

در چنین حالتی باید به خارجی بودن زبان شخصیت در حال صحبت تنها در داخل پرانتز اشاره کرد و متن دیالوگ را به همان زبانی نگاشت که بخش‌های دیگر فیلمنامه به آن نوشته‌شده‌اند (در اینجا به زبان انگلیسی).

 

 

برای نشان دادن زبان خارجی با زیرنویس می‌توان به شکل زیر عمل کرد.

 

 

بااین‌وجود چنانچه قرار باشد کل سکانس مربوطه به یک زبان خارجی گفته شود آنگاه باید در پیش از ذکر دیالوگ سکانس مربوط و نیز در انتهای آن تذکری آورده شود.

تذکر: دیالوگ این سکانس به زبان مجارستانی و با زیرنویس انگلیسی است (نگارش با استفاده از حروف بزرگ)

پایان زیرنویس (نگارش با استفاده از حروف بزرگ).

 

 

اگر دلیل مشخصی برای نوشتن دیالوگ به زبان خارجی و ترجمۀ آن در متن فیلمنامه وجود دارد می‌توان از روش دیالوگ دوتایی (که پیش‌تر به آن اشاره شد) استفاده کرد. بدین ترتیب که دیالوگ به زبان خارجی در سمت چپ و ترجمۀ آن در سمت راست نوشته می‌شود – با ذکر این نکته (در پرانتز) که این دیالوگ‌ها در زیرنویس آورده می‌شوند.

انتقالات تصویری (TRANSITIONS) حاوی اطلاعاتی فنی در خصوص نحوۀ انتقال از سکانسی به سکانس دیگر هستند. در اینجا قانون کلی آن است که در صورت عدم ذکر نوع انتقال، هر یک از سکانس‌ها «قطع به» (CUT TO) سکانس بعدی می‌شوند.

انتقالات تصویری به‌طور عمومی تنها در متن فیلمنامه ای استفاده می‌شوند که برای فیلم‌برداری تهیه‌شده است. چنانچه نیاز مبرمی به ذکر انتقالی در متن فیلمنامه وجود داشته باشد، باید آن را در سمت راست حاشیۀ صفحه آورد.

 

 

 

همواره عنوان سکانس و اکشن سکانس را در کنار یکدیگر نگه‌دارید. هیچ‌گاه عنوان سکانس را به‌تنهایی در انتهای یک صفحه قرار ندهید.

ازاین‌رو بهتر است هنگامی‌که تنها یک یا دو خط فضای خالی در پایان صفحه وجود داشت، عنوان سکانس جدید را در صفحۀ جدید بیاورید. بااین‌وجود توضیحات مربوط به اکشنِ سکانس را می‌توان به‌سادگی میان دو صفحه تقسیم کرد. در چنین حالتی تنها در فیلمنامه هایی که برای فیلم‌برداری تهیه‌شده‌اند کافی است CONTINUED (ادامه از صفحۀ قبل) را در بالای صفحۀ جدید اضافه کنید.

اگر نیاز به نشان دادن گذر زمان در یک سکانس دارید آنگاه می‌توان از  LATER/Then در نقش یک زیر عنوان در سکانس استفاده کرد. در چنین حالتی نیاز به تکرار عنوان سکانس اصلی نیست.

 

به همین ترتیب می‌توان سکانس‌های طولانی و پیچیده را با تمرکز بر نقاط معینی از اکشن همراه با یک زیر عنوان به‌صورت چندپاره نگاشت. انجام چنین عملی در هنگام نوشتن فیلمنامه در سکانس‌های مربوط به مهمانی‌ها و سکانس‌های گروهی بکار می‌آیند.

 

گاهی نیاز است بدون دیدن شخصیت‌های فیلمنامه تنها صدای آن‌ها را بشویم.

برای نشان دادن چنین وضعیتی از دستورالعمل‌های فنی استفاده می‌کنیم که در کنار نام شخصیت قرار می‌گیرند.

یکی از این راهنماها (O.S) یا همان Off-Screen است. درج این اختصار به معنای عدم حضور فیزیکی شخصیت در سکانس مربوطه است، درحالی‌که تنها صدای  صحبت کردن او، برای مثال از اتاق مجاور، به گوش می‌رسد.

 

راهنمای دیگر (V.O) و یا همان Voiceover است. درج این اختصار بدان معناست که شخصیت در این سکانس حضور ندارد اما می‌توان صدای او را از طریق ابزاری مکانیکی نظیر تلفن یا رادیو شنید. از این تکنیک همچنین زمانی استفاده می‌شود که شخصیتی بخشی از داستان را نقل می‌کند.

 

چنانچه لازم است تا نقالی یک شخصیت را از دیالوگِ شخصیت‌های دیگر در صحنه تمیز دهیم، در این صورت می‌توان آن را در قالب گفتارهای مجرا از یکدیگر بیاوریم.

اگر نیاز است تا جابجایی میان یک اکشن هم‌زمان در دو محل متفاوت در یک سکانس واحد را نشان دهیم – برای مثال هنگامی‌که دو شخصیت درآن‌واحد در دو محل متفاوت از پشت تلفن با یکدیگر صحبت می‌کنند – می‌توانیم به طریق زیر عمل کنیم:

 

شخصیت اول

(توضیحات ضمنی – در اینجا اشاره به صحبت کردن پشت تلفن)

نوشتن دیالوگ شخصیت اول

 

شخصیت دوم

(پشت تلفن)

که بدین‌صورت نشان داده می‌شود هر دو شخصیت در پشت تلفن هستند.

 

شخصیت اول

(پشت تلفن)

ذکر زمان قطع کردن تلفن

(قطع کردن تلفن)

علی‌الخصوص اگر قصد ادامه دادن دیالوگ و سکانس را پس از مکالمۀ تلفنی دارید. به نمونه‌ای از این نوع قالب‌بندی توجه کنید:

 

 

از سوی دیگر همچنین  می‌توان هر دو محل را به‌طور مجزا از یکدیگر نشان داد. و از انتقال INTERCULT  ( قطع به)  جهت جابجایی میان سکانس‌ها استفاده کرد. برای این منظور به ترتیب زیر عمل می‌کنیم:

 

عنوان سکانس اول

شخصیت اول

(پشت تلفن)

بدین ترتیب می‌توانیم نشان دهیم که شخصیت اول در حال صحبت کردن با تلفن است.

 

عنوان سکانس دوم

تعیین محل دوم.

بدین ترتیب می‌توانیم شخصیت دوم را نیز در حال صحبت کردن پشت تلفن نشان دهیم.

 

قطع به:

 

 

شخصیت اول

(پشت تلفن)

و ادامه مکالمۀ تلفنی و جابجایی میان شخصیت‌ها.

 

شخصیت دوم

(قطع کردن تلفن)

اگر در این نقطه به مکالمه تلفنی پایان و سکانس را با همین شخصیت ادامه دهید دیگر نیاز به تکرار عنوان سکانس نیست زیرا پیش‌تر محل آن تعیین‌شده است.

 

به نمونه‌ای از این نوع قالب‌بندی توجه کنید:

 

 

یکی دیگر از راه‌های نوشتن مکالمۀ تلفنی در فیلمنامه آن است که تنها یکی از شخصیت‌ها را در حال صحبت کردن نشان دهیم، درحالی‌که تنها صدای صحبت طرف دیگر را به‌صورت V.O. می‌شنویم. برای این منظور می‌توان به طریق زیر عمل کرد:

 

شخصیت اول

(پشت تلفن)

این همان شخصیتی است که او را در حال مکالمۀ تلفن می‌بینیم.

 

شخصیت دوم (V.O.)

در این حالت تنها صدای شخصیت دوم را از آن‌سوی خط می‌شنویم.

 

شخصیت اول

(پشت تلفن)

در تمام طول سکانس شخصیت اول درصحنه باقی می‌ماند.

 

 

چنانکه سکانسی در فیلمنامه داشته باشید که در آن یک اکشن به‌طور متناوب میان فضای داخلی و خارجی از یک محل واحد، برای مثال سالن و ورودی یک خانه، در جریان باشد آنگاه می‌توان عنوان سکانس مطابق آنچه در ادامه می‌آید تنظیم کرد.

نکته: برای جابجاییِ میان این دو اکشن مجزا در فضای درونی و بیرونی از میان برش (INTERCUT) استفاده کنید.

 

سری نماها (Series of Shots):

الف) سری نماها: به گروهی از نماهای کوتاه گفته می‌شود که یک توالی داستانی را ایجاد می‌کنند که برای پیش بردنِ داستان به شکلی سریع و موجز بکار می‌آید.

ب) این نماها در ترتیبی منطقی برای بیان اکشنی نشان داده می‌شوند که دارای یک نقطۀ ابتدایی، میانی و پایانی در این توالی هستند.

پ) مونتاژ(MONTAGE): عبارت از مجموعه‌ای از دو یا چند تصویر است که در یکدیگر ادغام و از یکدیگر جدا می‌شوند تا تأثیر به خصوصی را ایجاد کنند.

ت) از مونتاژ برای ایجاد فضایی احساسی، تیتراژ اصلی و در هنگامی استفاده می‌شود که بخواهیم نماهایِ پیشین را نشان دهیم.

ث) از سری نماها و مونتاژ به‌منظور اجتناب از عناوین سکانس متعدد در هنگامی استفاده می‌شود که سکانس‌ها برای انطباق با قوانین قالب‌بندی رایج بیش‌ازاندازه کوتاه باشند (سکانسی که در تمام طول آن تنها یک نما وجود دارد).

 

به نمونه‌هایی از قالب‌بندی سری نماها و مونتاژ توجه کنید:

 

 

 

 

 

از قالب‌های متعددی می‌توان برای نشان دادنِ متنی نظیر نامه، ایمیل یا علامت درصحنه استفاده کرد. متون کوتاه نظیر یک علامت را می‌توان با ذکر آنکه «این یک علامت است» (“THIS IS A SIGN”) در متن مربوط به اکشن یک سکانس جای داد.

«متون طولانی‌تری نظیر یک نامه را می‌توان در قالب دیالوگی میان دو علامت نقل‌قول آورد. در این حالت متن نامه به‌صورت معمول با استفاده از حروف بزرگ و کوچک و یا، بسته به متنی که در حال نقل آن است، تنها با استفاده از حروف بزرگ نوشته می‌شود.»

 

 

گذشته نمایی (FLASHBACK)

چنانچه بخواهیم در متن فیلمنامه نمایی از گذشته را نشان دهیم باید آن را به‌منزلۀ سکانس‌هایی مجزا در نظر بگیریم.

نکات:

• در صورت اهمیت می‌توان سال و یا بازۀ زمانی مشخصی را در عنوان بگنجانیم.
• چنانچه گذشته نمایی در مجموعۀ ای از سکانس‌های متوالی روی دهد باید آن را در قالب یک سریِ گذشته نمایی در عنوان سکانس مشخص کنیم.
• در چنین حالتی باید نقاط پایان گذشته نمایی و شروع سکانس جدید ذکر شود.

 

به نمونه‌های قالب‌بندی گذشته نمایی در متن فیلمنامه توجه کنید:

 

 

 

 

بر طبق قواعد رایج شمارۀ سکانس‌ها در فیلمنامه ذکر نمی‌شود. بااین‌حال به‌طورمعمول این شماره در فیلم‌نامه‌ای که برای فیلم‌برداری تهیه‌شده است در کنار سایر دستورالعمل‌های فنی و مربوط به حرکت دوربین گنجانده می‌شود (هیچ یک از این موارد در متن یک فیلم‌نامه نمی‌آیند).

فراموش نکنید که تمام صفحات را شماره‌گذاری کنید. صفحۀ نخست با سکانس اول شروع می‌شود و نه عنوان صفحه.

قانون کلی آن است که متن فیلمنامه را با عبارت THE END (درست در میان صفحه) که به دنبال انتقال تصویری FADE OUT. (محو شدن تدریجی صحنه) می‌آید، ببندیم.

 

 

عبارت FADE OUT. تنها و تنها در پایان یک فیلم‌نامه استاندارد یا نمایشنامۀ تلویزیونی آورده می‌شود.

بااین‌وجود همان‌طور که پیش‌تر نیز بدان اشاره شد باید تا حد امکان از آوردن انتقالات تصویری در فیلم‌نامه‌هایی که به قصد ساخت فیلم تهیه نشده‌اند خودداری کرد.

در انتها باید یادآوری شود که قالب‌های دیگری نیز برای نگاشتن فیلمنامه وجود دارد که در آینده با بروز رسانی دستورالعمل فوق به‌تدریج به این متن اضافه خواهند شد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

.